Ο ψηφιακός κόσμος δημιουργεί νέες προκλήσεις και ευκαιρίες για κοινωνική αλληλεπίδραση. Μπορεί να εντείνει την ευγένεια, μπορεί να εντείνει όμως και την αρνητικότητα. Το να μάθεις να εκφράζεις ευγένεια και ενσυναίσθηση, όπως και το πώς να αντιδράς στην αρνητικότητα και την παρενόχληση, είναι ουσιώδους σημασίας για το χτίσιμο υγιών σχέσεων.
Μάθε πως μπορείς (και εσύ) να εξαλείψεις τη βία στο διαδίκτυο!
Η Fatima τo πρώτο πράγμα που κάνει κάθε πρωί που ξυπνάει είναι να δει αν της έστειλαν οι δικοί της κάποιο μήνυμα ή βίντεο. Αμέσως μετά ελέγχει τα email της μήπως έχει λάβει κάποιο μήνυμα από κάποια υπηρεσία. Στη συνέχεια, μπαίνει σε μηχανές αναζήτησης και ξεκινάει να ψάχνει ιδέες για το φαγητό της, ενώ μετά μπαίνει στο YouTube για να δει βήμα-βήμα τη διαδικασία του φαγητού που αποφάσισε να μαγειρέψει. Πριν και αφού φάει παίζει κάποιο αγαπημένο της παιχνίδι στο κινητό. Μερικές φορές βρίσκεται με άλλους φίλους της και παίζουν όλοι μαζί ο καθένας από τη δική του συσκευή. Δεν κάθεται όμως για πολύ ώρα καθώς δε θέλει να ξεμείνει από μπαταρία γιατί στις 17:00 μιλάει καθημερινά με βιντεοκλήση με την αδερφή της και τα ανίψια της. Δεν ξεχνάει να ελέγχει συχνά τα email της για κάποιο επίσημο νέο που την αφορά. Το απόγευμα βλέπει σειρές στο κινητό της ή ακούει μουσική. Δεν είναι λίγες οι φορές που μιλάει στα κοινωνικά δίκτυα με τους φίλους της μέχρι αργά το βράδυ καθώς θέλει να μαθαίνει τα νέα τους και είναι η μόνη στιγμή της ημέρας που όλοι είναι διαθέσιμοι. Πώς σου φαίνεται η καθημερινότητα της Fatima;
Απάντηση: Το κινητό μπορεί να είναι ένα σημαντικό μέσο ενημέρωσης, επικοινωνίας και ψυχαγωγίας. Μη ξεχνάς όμως πως η πραγματική ζωή είναι εκτός κινητού και αν ψάξεις σίγουρα θα βρεις πράγματα να κάνεις. Η υπερβολική ενασχόληση στο διαδίκτυο και η τόσο μεγάλη εξάρτηση από τη συσκευή σου μπορεί να σε οδηγήσει σε μεγαλύτερα προβλήματα. Αν νιώθεις ότι δεν μπορείς να ελέγξεις τον εαυτό σου και να βάλεις όρια αναζήτησε βοήθεια. Μπορείς να επικοινωνήσεις με τους ψυχολόγους της γραμμής Help-line.gr στο 2106007686.
Είσαι 16 ετών, ζεις μόνος σου στην Ελλάδα και τα έξοδά σου αυτόν τον μήνα ήταν ιδιαίτερα αυξημένα. Δε θέλεις να ζητήσεις χρήματα από τους συγγενείς σου γιατί ξέρεις πως δεν είναι εύκολο και γι’ αυτούς. Ένας φίλος σου προτείνει να παίξετε ένα τυχερό παιχνίδι που τον βοήθησε να βγάλει χρήματα. Σου φαίνεται καλή ιδέα και αποφασίζεις να το δοκιμάσεις. Ξεκινάς να παίζεις και κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού κάποιες φορές κερδίζεις χρήματα ενώ κάποιες άλλες χάνεις. Σου φαίνεται ενδιαφέρον και καταλήγεις να περνάς όλο το βράδυ παίζοντας, ενώ στο τέλος βγάζεις και κάποια χρήματα. Τι κάνεις τις επόμενες μέρες;
Απάντηση:
Τα τυχερά παιχνίδια, είναι σχεδιασμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να διεγείρουν τον εγκέφαλο των ανθρώπων που ασχολούνται με αυτά. Προκαλούν έντονη συγκίνηση και μια εσωτερική ευχαρίστηση ώστε να σε κάνουν να θέλεις να επαναλάβεις την εμπειρία. Ωστόσο είναι πολύ εύκολο όλο αυτό να ξεφύγει από τον έλεγχο σου, να εθιστείς στα τυχερά παιχνίδια και να χάσεις πολλά χρήματα. Το πρώτο σημαντικό βήμα είναι να αναγνωρίσεις το πρόβλημα και να ζητήσεις βοήθεια από κάποιον ενήλικα που εμπιστεύεσαι. Αν τα πράγματα είναι σοβαρά, τότε απαιτείται υποστήριξη από έναν ειδικό.
Επιστρέφεις από το σχολείο κι έχεις να ετοιμάσεις μια εργασία μέχρι το τέλος της εβδομάδας. Σκέφτεσαι πως θα μιλήσεις για λίγο με τη Bahar στο chat και θ’ ασχοληθείς αργότερα με την εργασία. Η συζήτηση έχει ενδιαφέρον και επικεντρώνεσαι εκεί. Πλέον είναι αργά και δεν έχεις καθαρό μυαλό οπότε αποφασίζεις ν’ ασχοληθείς την επόμενη ημέρα με την εργασία. Άλλωστε έχεις χρόνο. Το ίδιο μοτίβο επαναλαμβάνεται καθημερινά μέχρι που φτάνει η Παρασκευή και δεν έχεις κάνει την εργασία. Τι πιστεύεις ότι θα συμβεί;
Απάντηση: Η υπερβολική ενασχόληση με το διαδίκτυο, έχει επιπτώσεις στην καθημερινότητά σου. Προσπάθησε να ελέγχεις τον χρόνο που περνάς στο διαδίκτυο. Βάλε προτεραιότητες στο τι είναι σημαντικό στη ζωή σου και τι όχι. Μπορείς μόνος/η σου να οριοθετήσεις τις ώρες που δαπανάς στο διαδίκτυο. Βρες καινούρια χόμπυ και κάνε καινούριους φίλους. Αν δεις ότι δεν καταφέρνεις να οριοθετήσεις τον εαυτό σου ζήτα βοήθεια από κάποιον ενήλικα που εμπιστεύεσαι.
Σερφάρεις στο διαδίκτυο και η μητέρα σου σε καλεί για μεσημεριανό. Περνάνε 5 λεπτά, δεν εμφανίζεσαι στην κουζίνα και σε ξανακαλεί. Επί μισή ώρα συμβαίνει το ίδιο μέχρι που η μητέρα σου αποφασίζει να έρθει στο δωμάτιό σου καθώς έχει αρχίσει ν’ ανησυχεί. Με πολύ ήρεμο τρόπο σου ζητάει να αφήσεις επιτέλους το κινητό και να πας να φας. Επίσης σου ζητάει να σκεφτείς τις ώρες που περνάς στο διαδίκτυο και να βάλεις εσύ όρια στον εαυτό σου. Πώς αντιδράς;
Απάντηση: Είναι συχνό φαινόμενο στην υπερβολική ενασχόληση με το διαδίκτυο κάποιος να έχει άσχημη και προκλητική συμπεριφορά απέναντι σε άλλους και να δημιουργούνται συχνές εντάσεις με τα αγαπημένα του άτομα. Σκέψου αν αξίζει να μαλώνεις με τους γονείς σου για το διαδίκτυο.
Οι φίλοι σου κανονίζουν να βγουν κατά τις 20:00. Σου ζητάνε να πας μαζί τους κι εσύ συμφωνείς. Φτάνεις στο σπίτι και ξεκινάς να παίζεις το αγαπημένο σου online game. Καθώς πλησιάζει η ώρα του ραντεβού, σκέφτεσαι πως είναι εντάξει αν αργήσεις λίγο. Άλλωστε διασκεδάζεις πολύ και έχεις φτάσει σε ένα καλό σημείο του παιχνιδιού. Οι φίλοι σου σε καλούν στο κινητό αλλά εσύ δεν απαντάς. Σε λίγο θα ετοιμαστείς για να πας να τους βρεις. Όταν κοιτάζεις το ρολόι η ώρα έχει πάει 23:30 και ξέρεις πως πλέον θα έχουν γυρίσει σπίτι. Την επόμενη ημέρα σε ρωτάνε τι σου συνέβη. Τι τους λες εσύ;
Απάντηση: Ένα από τα χαρακτηριστικά της υπερβολικής ενασχόλησης με το διαδίκτυο είναι πως συχνά τα άτομα προτιμούν να πούνε ψέματα στους οικείους τους. Πες στους φίλους σου τι πραγματικά έχει συμβεί και αν παρατηρείς πως συμβαίνει συχνά μοιράσου τον προβληματισμό σου μαζί τους ή με κάποιον ενήλικα που εμπιστεύεσαι. Δεν είσαι μόνος/η, υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί να σε βοηθήσουν. Επίσης, μπορείς να λάβεις υποστήριξη, επικοινωνώντας με τους εξειδικευμένους ψυχολόγους της Help-line.gr στο 2106007686.
Ένας συμμαθητής σου μοιράζεται μια είδηση στη σελίδα του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που περιέχουν απόψεις που σου δημιουργούν ανασφάλεια, σε αναστατώνουν, σε προβληματίζουν και σε στεναχωρούν. Η είδηση αφορά στην απόφαση του Δήμου να μετακινήσει οργανωμένα τους μετανάστες/πρόσφυγες που ζουν στην περιοχή σε μια άλλη συνοικία της πόλης η οποία είναι πολύ υποβαθμισμένη. Μάλιστα υποστηρίζεται ότι αυτή η επιχείρηση θα γίνει άμεσα. Στο κείμενο δεν υπάρχει η δήλωση μιας αξιόπιστης πηγής που τα υποστηρίζει όλα αυτά. Μόνο τα λόγια του ατόμου που έχει αναρτήσει την είδηση. Τι κάνεις?
α) Κάνεις αναζήτηση στο διαδίκτυο προκειμένου να δεις αν υπάρχουν άλλοι ιστότοποι που φιλοξενούν τη συγκεκριμένη είδηση. Αν δεν είναι εύκολο να βρεις ειδήσεις σε μια γλώσσα που αναγνωρίζεις, το συζητάς οπωσδήποτε με έναν ενήλικα που εμπιστεύεσαι για να δεις αν έχει ακούσει κι αυτός κάτι παρόμοιο.
β) Δεν ελέγχεις για την αξιοπιστία της είδησης αλλά ζητάς από το φίλο σου να σταματήσει να κοινοποιεί τη συγκεκριμένη είδηση που σε αναστατώνει.
γ) Δε λες τίποτα. Για να το κοινοποιεί δημόσια, έτσι θα είναι.
Απάντηση: Αν κάτι που βλέπεις ή ακούς στο διαδίκτυο σε αναστατώνει ή σε κάνει να αισθάνεσαι άβολα, τότε είναι χρήσιμο να το μοιραστείς με έναν ενήλικα της εμπιστοσύνης σου. Καλό είναι επίσης να διασταυρώσεις την είδηση κάνοντας μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο γιατί μπορεί να μην αληθεύει. Ο φίλος σου που την κοινοποίησε μπορεί να μην ξέρει ότι οι πληροφορίες που έχει βρει είναι παραπλανητικές, προκατειλημμένες ή ακατάλληλες με οποιονδήποτε τρόπο, επομένως είναι επίσης καλή ιδέα να τον ενημερώσεις σε περίπτωση που ανακαλύψεις ότι δεν ισχύει.
Ένας φίλος σου σου στέλνει ένα μήνυμα στο Instagram: «Έχεις δει αυτήν την φωτογραφία σου; Πότε βρέθηκες εκεί;». Η φωτογραφία σε δείχνει να βρίσκεσαι σε ένα εξωτικό μέρος και να απολαμβάνεις τον ήλιο και τη θάλασσα. Εσύ δεν έχεις βρεθεί ποτέ σε ένα τέτοιο μέρος! Δεν αναγνωρίζεις ούτε τα ρούχα που φαίνεται να φοράς στη φωτογραφία. Το πρόσωπό όμως είναι το δικό σου. Είσαι σίγουρα εσύ. Μετά από σκέψη καταλαβαίνεις ότι κάποιος έχει παραποιήσει τη φωτογραφία χρησιμοποιώντας κάποιο πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης. Τι κάνεις;
α) Το αγνοείς. Έτσι κι αλλιώς είναι μια φωτογραφία ανάμεσα στις εκατομμύρια του διαδικτύου, ποιος νοιάζεται; Και δε δείχνει και κάτι κακό.
β) Στέλνεις ένα επιθετικό μήνυμα στο φίλο σου απειλώντας τον ότι θα υπάρξουν αντίποινα. Στη συνέχεια αναζητάς ένα τέτοιο πρόγραμμα για να παραποιήσεις μια δική του φωτογραφία και να την ανεβάσεις στο διαδίκτυο.
γ) Κάνεις αναφορά της φωτογραφίας στο κοινωνικό δίκτυο που δημοσιεύτηκε εξηγώντας ότι είναι ψευδής και παραπλανητική. Επίσης, εξηγείς στο φίλο σου ότι η παραποίηση φωτογραφιών δεν είναι αστείο αλλά μια πρακτική που μπορεί να πληγώσει τα συναισθήματα άλλων ανθρώπων και μπορεί να τον οδηγήσει ακόμα και στον εισαγγελέα. Ενημερώνεις και έναν ενήλικα που εμπιστεύεσαι.
Απάντηση: Η τεχνολογία είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο που όμως αν δε χρησιμοποιείται σωστά μπορεί να πληγώσει ανθρώπους και συναισθήματα γι’ αυτό είναι σημαντικό να τη χρησιμοποιούμε υπεύθυνα και με σεβασμό προς τους άλλους. Το να παραποιούμε φωτογραφίες ανθρώπων ή να δημιουργούμε φανταστικές εικόνες/βίντεο με ανθρώπους και να τις διακινούμε στο διαδίκτυο είναι μια πρακτική που μπορεί να μας φέρει αντιμέτωπους με το νόμο. Επίσης, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι με αυτόν τον τρόπο μπορεί να προκαλέσουμε σοβαρά προβλήματα στον άνθρωπο που απεικονίζεται, να πληγώσουμε τα συναισθήματά του και να του κάνουμε κακό.
Την ίδια είδηση που είδες με το επίδομα των 500 ευρώ για τα παιδιά πρόσφυγες/μετανάστες που φοιτούν σε σχολεία, είδε και ο φίλος σου ο Μοχάμεντ. Εκείνος όμως χωρίς να ελέγξει την αξιοπιστία της είδησης θεώρησε καλό να ενημερώσει όλους τους φίλους σας ανεβάζοντάς την στο προφίλ του στο Instagram. Έβαλε μάλιστα και το παρακάτω σχόλιο: «Τρέξτε να προλάβετε να συμπληρώσετε τη φόρμα! Μη χάσετε 500 ευρώ. Είναι ευκαιρία!». Κάτω από την είδηση πολλοί φίλοι σας ήδη γράφουν: «Τη συμπλήρωσα!», «Ευτυχώς που μας ενημέρωσες!», «Ούτε που το είχα δει! Ευτυχώς που υπάρχεις!», «Σ΄ ευχαριστούμε!».
Εσύ έχεις θυμώσει πολύ με το Μοχάμεντ γιατί παραπλάνησε τόσα παιδιά με μια είδηση που δεν αληθεύει. Πας να τον συναντήσεις. Πώς συμπεριφέρεσαι;
α) Του επιτίθεσαι λεκτικά λέγοντάς του ότι είναι χαζός που κάνει τέτοια πράγματα και μπλέκει και άλλους.
β) Του λες ότι θα τον καταγγείλεις στην αστυνομία για διασπορά ψευδών ειδήσεων και αρνείσαι να πεις οτιδήποτε άλλο μαζί του.
γ) Του εξηγείς ευγενικά ότι πρόκειται για ψευδή είδηση. Τον διαβεβαιώνεις ότι καταλαβαίνεις ότι έκανε λάθος άθελά του αλλά τον παροτρύνεις – τώρα που το γνωρίζει – να κατεβάσει το δημοσίευμα και να ενημερώσει όλους τους φίλους του ότι είναι ψευδές.
Απάντηση: Μερικές φορές κάποιος άθελά του μπορεί να κοινοποιήσει κάτι που είναι ψευδές χωρίς να το ελέγξει. Μπορεί ακόμα και αν είναι ψευδές, ο ίδιος να το πιστεύει και να το υπερασπίζεται. Δεν έχει νόημα με επιθετικό τρόπο να προσπαθήσουμε να του αλλάξουμε γνώμη. Ευγενικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε επιχειρήματα για να τον πείσουμε.
Ένα δημοσίευμα σε μια ιστοσελίδα αναφέρει ότι η κυβέρνηση αποφάσισε να δώσει επίδομα ύψους 500 ευρώ σε όλα τα παιδιά προσφύγων/μεταναστών που φοιτούν σε ελληνικά σχολεία. Το κριτήριο σύμφωνα με το δημοσίευμα θα είναι ο βαθμός προαγωγής τους ο οποίος θα πρέπει να είναι πάνω από 15. Μάλιστα, στο δημοσίευμα αναφέρεται ότι όσα παιδιά πληρούν τα κριτήρια θα πρέπει να συμπληρώσουν μια ηλεκτρονική φόρμα με τα προσωπικά τους στοιχεία μέχρι αύριο το μεσημέρι, αλλιώς χάνουν το δικαίωμα του επιδόματος. Το δημοσίευμα έχει πολλά ορθογραφικά λάθη και μια φωτογραφία η οποία δείχνει παιδιά να κρατούν στα χέρια τους πολλά χρήματα. Τι κάνεις;α
α) Συμπληρώνω τα στοιχεία μου χωρίς δεύτερη σκέψη. Τέτοιες ευκαιρίες δεν πρέπει να χάνονται.
β) Αναζητώ τη συγκεκριμένη είδηση για να δω αν έχει δημοσιευτεί κάπου αλλού στο διαδίκτυο. Επίσης το λέω και σε έναν ενήλικα που εμπιστεύομαι και ζητώ τη γνώμη του.
γ) Παίρνω όλους τους φίλους μου τηλέφωνο και τους ενημερώνω για το επίδομα που δικαιούνται.
Απάντηση: Δεν πιστεύουμε ό,τι διαβάζουμε στο διαδίκτυο αν πρώτα δε διασταυρώσουμε ότι όντως ισχύει. Πολλές φορές επιτήδειοι μπορεί να χρησιμοποιήσουν διάφορους τρόπους για να υποκλέψουν τα στοιχεία μας. Σε καμία περίπτωση δεν αναπαραγάγουμε μια είδηση αν δεν είμαστε σίγουροι ότι είναι αληθινή.
Έχεις μια εργασία στο σχολείο που δυσκολεύεσαι να ολοκληρώσεις. Έχεις στερέψει από ιδέες και έχεις ψάξει όλες τις αξιόπιστες πηγές που ήξερες, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Το βράδυ μιλάς με έναν συμμαθητή σου στο chat και του λες πόσο πολύ σε έχει ταλαιπωρήσει αυτή η εργασία και ότι δε ξέρεις που αλλού να ψάξεις για να βρεις υλικό. Τότε εκείνος σου προτείνει έναν ιστότοπο τον οποίο χρησιμοποίησε για τη δική του εργασία. Ρίχνεις μια ματιά, αλλά δεν είσαι πολύ σίγουρος/η ότι το site είναι αξιόπιστο. Τα γραφικά είναι περίεργα και έχει και μια πρόταση για συνδρομή: «Στηρίξτε μας στο σύνδεσμο αυτό βάζοντας τα στοιχεία σας, μόνο το τηλέφωνο και το ονοματεπώνυμο σας!». Τι κάνεις;
α) Χρησιμοποιείς άλλους ιστότοπους για να ελέγξεις την αξιοπιστία των πληροφοριών που βρίσκεις. Αν δεν είσαι σίγουρος/η ρωτάς κάποιον ενήλικα που εμπιστεύεσαι.
β) Χρησιμοποιείς τις πληροφορίες που βρήκες και ολοκληρώνεις την εργασία σου.
γ) Χρησιμοποιείς τις πληροφορίες που βρήκες και αναφέρεις την πηγή. Αν δεν είναι αξιόπιστες, δεν είναι δικό σου πρόβλημα.
Απάντηση: Η χρήση τουλάχιστον 3 ιστότοπων θα σε βοηθήσει να αξιολογήσεις εάν αυτά που διαβάζεις είναι αξιόπιστα. Και μη ξεχνάς, μπορείς πάντα να αναζητήσεις και τη γνώμη/συμβουλή ενός ενήλικα που εμπιστεύεσαι. Επίσης, είναι σημαντικό να μην αναπαραγάγουμε με οποιονδήποτε τρόπο δημοσιεύματα για τα οποία δεν είμαστε σίγουροι/ες ότι είναι αξιόπιστα.
You can see how this popup was set up in our step-by-step guide: https://wppopupmaker.com/guides/auto-opening-announcement-popups/
